Ondernemen en stress: de onzichtbare kracht die jouw succes saboteert
Je bent een ervaren mkb-ondernemer met een succesvol bedrijf, maar merkt dat jouw persoonlijke groei en balans achterblijven.
​Met mijn CEO coaching boek je betere resultaten, vanuit rust en plezier. Samen werken we aan:
​
-
Stressvermindering en burn-outpreventie
-
Een gezonde balans tussen werk en privé
-
Effectiever leiderschap en talentontwikkeling
-
Persoonlijke blokkades​​​​ doorbreken​​​​​​
​​​​​​✅ 1-op-1 online begeleiding door Dolf
✅ Snel tot de kern, JIJ staat centraal
✅ Mentoring door een ervaren ondernemer én therapeut
✅ Resultaten die duurzaam aanhouden
​​Drievoudig gediplomeerd therapeut
Master in de Emotieve Therapie
Geaccrediteerde ODC-professional
Aanbevolen PSYCH-K® facilitator
Docent Emotieve Therapie
Ondernemer zijn voelt vaak als vrijheid, zelfbeschikking en voldoening. Toch weet jij, net als veel andere ervaren mkb’ers met een gevestigd bedrijf, dat er ook een schaduwzijde is: stress. Onderzoek van o.a. Liantis, iVOX en de Universiteit van Amsterdam laat zien dat bijna de helft van de ondernemers regelmatig of zelfs voortdurend met stress en vermoeidheid te maken heeft. In 2024 gaf 48,1% aan structureel stress te ervaren en 49,5% kampte met vermoeidheid.
Sinds de coronacrisis is die druk nauwelijks afgenomen; integendeel: de onzekerheid en stijgende kosten zorgen voor een blijvende belasting. Hoge werkdruk, de lastige balans tussen werk en privé, voortdurende verantwoordelijkheid en mogelijke financiële zorgen; als ondernemer word je dagelijks geprikkeld en uitgedaagd.
Dan rijzen er natuurlijk vragen als wat veroorzaakt stress bij ondernemers? In dit uitgebreide artikel zet ik de echte oorzaken, symptomen en gevolgen van ondernemen en stress voor je uiteen. Je krijgt antwoorden op de vragen die je waarschijnlijk zelf ook hebt, ik leg de feiten naast elkaar, vergelijken met andere groepen en sectoren en, belangrijker nog: je krijgt concrete handvatten om eindelijk uit die stressspiraal te stappen en weer rust, focus en grip te ervaren.
Zoals bijvoorbeeld deze ervaring van twee van mijn klanten...
“Ik ben heel verbaasd hierover en ik had ook niet verwacht, dat het zo’n grote positieve impact zou hebben en dat het na het traject nog steeds gewoon door blijft gaan ook. Qua levensvreugde en ik heb er een bepaald stuk vrijheid voor teruggekregen. Dat gaat maar door. Ik voel me steeds groter.”
Ramon Roelofs
DJ/producer en Zen-leraar
"Ik ben beter in balans en ik heb de overtuiging dat ik een waardevol mens ben om door te leven, voor anderen en voor mezelf. Ik ben van “klaar met leven” naar “ik ga trouwen en ga door” gegaan. Achteraf gezien is mij dit de investering wel 10x waard."
​​​
Ronald Horvers
Zelfstandig ondernemer
Waarom ervaren veel ondernemers stress?
Ondernemen draait om zelfstandigheid en vrijheid, maar jij weet ook dat die vrijheid een zware keerzijde kent: verantwoordelijkheid die altijd bij jou eindigt. Veel ondernemers ervaren daardoor structurele spanning. De belangrijkste oorzaken van stress als ondernemer zijn:
​
-
Gebrek aan balans tussen werk en privé: Het bedrijf gaat nooit ‘uit’. Werk en privé vloeien in elkaar over, waardoor er nauwelijks momenten van echte rust zijn. Voor veel ondernemers is de onderneming de belangrijkste bron van inkomen, wat de druk extra vergroot.
-
Hoge verwachtingen en prestatiedruk: Je legt de lat voor jezelf hoog. Falen voelt niet alleen zakelijk pijnlijk, maar raakt ook wie je bent als mens.
-
Eenzaamheid in beslissingen: Grote keuzes maak je vaak alleen, zonder vangnet van collega’s of leidinggevenden. Daarbij ontbreekt structurele steun vanuit de samenleving, wat het gevoel van eenzaamheid kan versterken.
-
Angst voor mislukking: Omdat jouw eigen geld én reputatie op het spel staan, ben je geneigd tot piekeren en perfectionisme. Uit een enquête van Onderneming.nl blijkt dat 45% van de ondernemers ooit overwogen heeft te stoppen vanwege stress of psychische klachten.
-
Steeds veranderende marktomstandigheden: Jij moet continu bijsturen in een speelveld dat nooit stilstaat: prijsstijgingen, nieuwe wetten, personeelstekorten… het vraagt constante alertheid en aanpassing.
-
Administratieve druk: Regels, belastingen en papierwerk slokken tijd en energie op, zeker in een mkb-bedrijf zonder eigen HR- of administratieve afdeling.
-
Financiële onzekerheid: Inkomsten schommelen, investeringen brengen risico’s mee, facturen blijven soms liggen en de druk om winstgevend te zijn weegt zwaar. Uit recent onderzoek blijkt dat 82% van de ondernemers aangeeft dat financiële zorgen hun mentale welzijn flink onder druk zetten.
Uit onderzoeken van onder andere Liantis, Sazas en Mensfortia blijkt dat vooral financiële druk (38,7% maakt zich dagelijks zorgen over de toekomst van het bedrijf) en structurele werkdruk de grootste boosdoeners zijn. De belofte van meer vrijheid wordt zelden ingelost; het werk lijkt nooit klaar.
Ook persoonlijke factoren, zoals eerdere levenservaringen, jouw karakter, en een beperkt sociaal vangnet, maken dat sommige ondernemers extra gevoelig zijn voor stress.
Wat veroorzaakt stress ondernemers precies?
In mijn praktijk zie ik bij mijn klanten dat stress ondernemers zelden komt door één enkele factor. Meestal is het een samenspel van druk en verantwoordelijkheid dat op je schouders blijft rusten. Belangrijke oorzaken zijn onder andere:
​
-
Gedrag en gewoonten die niet helpend voor je zijn: Als ondernemer word je dagelijks geprikkeld en uitgedaagd. Bijbehorende gevoelens van stress en onmacht zetten je zenuwstelsel in de overleefstand, waardoor je altijd ‘aan’ en in de vechtmodus staat of onder druk juist zaken gaat uitstellen en je passief wordt.
-
Tijdgebrek: Eindeloze to-do-lijsten en structureel te weinig uren in een dag. Ondernemers maken gemiddeld 51 uur per week, tegenover 36 uur bij werknemers in loondienst. Dat voel je niet alleen fysiek, maar ook mentaal.
-
Tekort aan erkenning of steun: In moeilijke tijden ervaren veel ondernemers weinig begrip of ondersteuning. Slechts 23% voelt zich voldoende mentaal gesteund, waardoor je je geïsoleerd kunt voelen.
-
Voortdurend veranderende regels en verplichtingen: Fiscale wijzigingen, nieuwe subsidies of aangepaste wetgeving vragen steeds om bijsturen. Volgens Liantis (2024) zorgen deze verschuivingen bij 43,8% van de ondernemers zelfs voor slapeloze nachten.
-
Personeelsverantwoordelijkheid: Zodra je mensen in dienst hebt, groeit de druk. Ziekteverzuim, arbeidsconflicten, re-integratie en het vinden van vervanging vreten energie en laten weinig ruimte over voor jouw eigen herstelmomenten.
-
Gebrek aan financiële buffers: Zonder stevige reserves leiden tegenvallers, zoals plots omzetverlies of onverwachte kosten, direct tot spanning over inkomen en het voortbestaan van je bedrijf.
Zelfs positieve ontwikkelingen, zoals sterke groei, kunnen paradoxaal genoeg stress versterken. Uit onderzoek blijkt dat ondernemers van eenmanszaken vaak minder risico lopen op burn-out omdat ze hun werk nauwer (kunnen) afstemmen op persoonlijke waarden. In bedrijven met groeiende teams neemt de kans op stress juist toe, door de complexiteit en verantwoordelijkheid die groter worden naarmate je onderneming groeit.
Wat zijn de symptomen van stress bij ondernemers?
De symptomen van ondernemen en stress lijken sterk op die in andere beroepsgroepen, maar in jouw geval worden ze vaker genegeerd of niet tijdig herkend. Het gebrek aan echte rustmomenten in combinatie van de druk van zelfstandigheid en voortdurende verantwoordelijkheid zorgen ervoor dat je de signalen makkelijk wegdrukt: tot het te laat is. Let op de volgende symptomen:
​
Gedrag:
-
Vermijdingsgedrag en uitstel
-
Prikkelbaarheid of korte lont
-
Snelle overreacties, agressie of emotionele uitbarstingen
-
Veranderingen in eet- en drinkpatroon: meer koffie, alcohol of ongezond eten
-
Geen tijd nemen voor rust of ontspanning, altijd ‘aan’ staan
Cognitief:
-
Minder concentratie, vergeetachtigheid
-
Piekeren, vastlopen in overdenken
-
Niet meer helder kunnen denken onder druk
Fysiek:
-
Hoofdpijn, buikklachten, nek- en rugpijn
-
Misselijkheid en slaapproblemen
-
Chronische vermoeidheid, verhoogde bloeddruk
-
Regelmatig ziek zijn zonder duidelijke medische oorzaak
Volgens het CBS voelt 12% van de ondernemers zich emotioneel uitgeput.
Als deze klachten langdurig aanhouden, is het risico op overspannenheid of burn-out groot. En dat is geen vaag gevaar. Bijna een kwart van de ondernemers geeft aan expliciet bang te zijn voor een burn-out. Nog alarmerender: naar schatting valt meer dan 10% van de ondernemers daadwerkelijk uit door psychische klachten (bron: ArboNed, Sazas 2025).
Herken je je in deze signalen? Negeer ze niet. Dit zijn geen zwakke momenten; dit zijn waarschuwingslampjes.
Hoe herken je stress bij ondernemers in een vroeg stadium?
Veel ondernemers onderschatten hun eigen stressniveau. Jij misschien ook. Het zit in je aard om problemen zelf op te lossen en niet snel te laten zien dat je het zwaar hebt. Toch zijn er duidelijke vroege signalen die je niet mag negeren:
​
-
Moeite met ontspannen: Je hebt het gevoel altijd ‘aan’ te staan en kunt niet meer echt loskomen van werk.
-
Snel geïrriteerd: Je lontje wordt korter, emoties lopen sneller hoog op of er sluimert een aanhoudende somberheid.
-
Voortdurend piekeren: Je gedachten blijven maar malen over bedrijfsvoering, financiën, personeel of de toekomst van je onderneming.
-
Verstoorde nachtrust: Moeite met inslapen of doorslapen, ’s ochtends uitgeput wakker worden.
-
Vaker ziek of niet fit: Je wordt sneller geveld door kleine kwaaltjes en merkt dat je weerstand lager is.
-
Minder tijd voor jezelf en dierbaren: Familie, vrienden, sport of hobby’s raken steeds verder op de achtergrond.
-
Verlies van motivatie: Uitstelgedrag neemt toe, prioriteiten stellen lukt minder goed en je merkt dat je minder scherp en doelgericht bent.
-
Geen plezier meer in successen: Je merkt dat behaalde resultaten of bijzondere momenten nauwelijks nog een gevoel van voldoening of geluk geven.
Het op tijd opmerken van deze signalen is cruciaal. Hoe eerder je erkent dat je stress ervaart, hoe sneller en eenvoudiger je kunt herstellen. Door preventief ondersteuning in te schakelen, verklein je het risico op langdurige uitval en voorkom je dat je onderneming, jijzelf, onnodig zwaar onder druk komen te staan. Hulp vragen is geen zwaktebod, het is juist een krachtig gebaar van leiderschap en regie over jezelf en de situatie nemen.
Bekend van
Welke invloed heeft ondernemen op stressniveau?
Ondernemen geeft je veel: vrijheid, autonomie, voldoening. Vooral wanneer je het gevoel hebt in control te zijn, en je werk aansluit bij wie je bent en wat voor jou belangrijk is. Maar datzelfde ondernemerschap werkt ook paradoxaal: jij bént het bedrijf. En precies dat maakt de kans op structurele overbelasting groter.
Want als alles op jouw schouders rust, van strategische keuzes tot personeelsissues, ontbreken vaak de natuurlijke pauzes die een ander wél heeft. Je hebt geen vangnet, geen collega die even overneemt. En mijn ervaring is dat het gevoel dat je altijd moet presteren, nooit vanzelf stopt.
Bij kleinere bedrijven of eenmanszaken is het risico op burn-out gemiddeld wat lager, omdat je meer invloed hebt op hoe je je werk organiseert. Maar de impact van uitval is daar vaak veel groter: juist omdat je niet zomaar te vervangen bent.
Volgens de Monitor Arbeidsomstandigheden van TNO (2024) hebben ondernemers met personeel tot wel 15% meer kans op langdurige uitval door psychische klachten dan werknemers. Vooral de verantwoordelijkheid voor personeel blijkt hierin een belangrijke stressfactor.
Het succes van jouw bedrijf hangt dus direct samen met jouw vermogen om goed voor jezelf te zorgen, op tijd grenzen te bewaken én balans te houden. Dat is geen luxe; dat is een voorwaarde voor duurzaam ondernemen. Veerkracht is naar mijn mening een talent, dat je kunt trainen en verder kunt ontwikkelen.
Welke rol speelt stress bij het succesvol ondernemen?
Een beetje stress kan prikkelend werken. Het geeft een korte stoot adrenaline, scherpt je focus en helpt je soms om tijdelijk meer te presteren. Maar wanneer stress structureel wordt, draait het effect volledig om. Chronische druk is de grootste vijand van duurzaam succes. De gevolgen zijn ingrijpend:
​
-
Gezondheidsklachten en verzuim: Langdurige spanning tast je lichaam aan, met grotere kans op ziekte en uitval.
-
Meer fouten en slechtere beslissingen: Vermoeidheid, tunnelvisie en gebrek aan overzicht maken dat je minder scherp keuzes maakt en vaker misstappen begaat.
-
Schade aan relaties: Stress sijpelt door in gesprekken met klanten, medewerkers én thuis. Prikkelbaarheid en kort lontje kunnen waardevolle relaties onder druk zetten.
-
Verlies van motivatie en plezier: Je merkt dat het vuur langzaam dooft. Waar je ooit met passie werkte, voelt het nu vooral als overleven.
-
Risico op bedrijfsbeëindiging: Bij burn-out of langdurige psychische klachten kan een ondernemer zelfs genoodzaakt zijn om zijn bedrijf te sluiten. Uit cijfers van Onderneming.nl (2024) blijkt dat 45% dit ooit overwogen heeft vanwege stress.
Feit is: ruwweg de helft van de ondernemers die langdurig stress negeren, komt zelf langdurig ziek thuis te zitten of ziet hun bedrijf sluiten. Echt succesvol ondernemen vraagt daarom om duurzaam energiemanagement en het tijdig herkennen, erkennen en aanpakken van stresssignalen; voordat ze jou én je bedrijf de das omdoen.
Diploma's & certificaten
Bewijzen van deelname
Hoe kun je stress als ondernemer verminderen?
Stress hoort bij ondernemen, maar ik geloof dat je er niet door geleefd hoeft te worden. Succesvol en gezond ondernemen vraagt om bewust stressmanagement. Met deze strategieën en tips kun je jouw stress verminderen en weer grip krijgen op jezelf én je bedrijf:
​
-
Herken je stressbronnen: Breng helder in kaart waar de spanning vandaan komt: financiën, personeel, administratie of de voortdurende druk om te presteren. Bewustzijn is de eerste stap naar verandering.
-
Roep tijdig hulp in: Verzekeraars (zoals ASR) en sociale verzekeringsfondsen (zoals Liantis) bieden trajecten aan voor preventieve ondersteuning. Ook bedrijfsartsen, psychologen en gespecialiseerde coaches helpen je om uitval te voorkomen.
-
Investeer in persoonlijke ontwikkeling: Volg trainingen in timemanagement, communicatie of stresshantering. Blijf vernieuwen, zowel in je bedrijfsvoering als in zelfzorg en leiderschap.
-
Werk aan balans: Plan herstelmomenten, stel realistische doelen en bewaak de scheidslijn tussen werk en privé. Afgebakende werktijden en bewuste overgangen (zoals een avondwandeling) helpen je om écht los te komen.
-
Zorg voor een gezonde leefstijl: Voldoende beweging (minimaal 150 minuten per week), voedzame maaltijden, ontspanning en goede nachtrust zijn onmisbare voorwaarden om te herstellen van stress.
-
Plan pauzes en neem écht rust: Korte, regelmatige pauzes tijdens je werkdag zorgen voor herstelmomenten. Wandelen, ademhalingsoefeningen of een paar minuten mindfulness kunnen wonderen doen.
-
Delegeer en automatiseer: Laat los wat niet jouw kerntaak is. Besteed energie-vretende klussen uit, zet technologie of boekhoudprogramma’s in en vertrouw op specialisten die jou ontlasten.
-
Bouw een sterk supportnetwerk op: Zoek verbinding met andere ondernemers, sluit je aan bij een ondernemersvereniging of werk met een persoonlijke coach. Het delen van ervaringen en steun helpt je om niet alles alleen te dragen.
Daarnaast bieden sommige gemeenten, brancheverenigingen en landelijke organisaties gratis bedrijfsanalyses, coaching of budgetadvies. Eén ding is zeker: investeren in preventie is altijd goedkoper, en minder pijnlijk, dan herstellen van langdurige uitval.
Vergelijkingen, cijfers en extra inzichten
Ondernemers hebben aantoonbaar vaker last van structurele stress dan werknemers. Waar zo’n 18% van de werknemers burn-outklachten ervaart, ligt dat percentage bij ondernemers rond de 25% (bron: TNO, Liantis, CBS).
Ondernemers met personeel ervaren duidelijk meer druk dan solo-ondernemers, vooral door de extra verantwoordelijkheid en complexiteit. Ook vrouwelijke ondernemers blijken vatbaarder voor burn-outklachten.
Bepaalde sectoren, zoals horeca, retail en zorg, worden het zwaarst getroffen. Hier spelen hoge werkdruk, personeelstekorten en onzekerheid over de continuïteit van bedrijven een nog grotere rol.
Cijfers schetsen een verontrustend beeld:
-
1 op de 2 ondernemers ervaart structureel stresssymptomen.
-
12% zegt zich psychisch uitgeput te voelen.
-
14-15% voelt zich emotioneel op. (CBS/Sazas 2025)
De roep om betere mentale ondersteuning groeit. Overheid, verzekeraars en brancheorganisaties worden steeds vaker gevraagd om effectieve oplossingen, preventieve trajecten en coachingstrajecten te bieden. Ondernemers hebben behoefte aan concrete hulp om niet alleen hun bedrijf, maar ook hun eigen welzijn overeind te houden.
De potentie is enorm! Deze 7-stappen methode -die eerst getest en verder ontwikkeld is in de particuliere markt- leidt ertoe dat jij...
...jouw mate van levenskwaliteit tot wel 155% méér verhoogt...
...jouw beleving van vrijheid en gezonde verbinding tot wel 181% méér verhoogt...
...jouw algehele plezierfactor in het leven verder verhoogt!
Veelgestelde vragen over ondernemen en stress
Tot slot
Stress hoort bij ondernemen. Maar structurele overbelasting is geen bewijs van kracht; het is een signaal dat je jezelf voorbijloopt. Het vraagt lef om grenzen te bewaken, eerlijk te kijken naar je klachten en op tijd hulp in te schakelen.
Ondernemers die stress onder ogen zien en actief leren managen, versterken niet alleen het duurzame succes van hun bedrijf, maar ook hun eigen geluk, gezondheid en innerlijke rust.
Wie investeert in mentale veerkracht, bouwt aan een fundament voor échte, blijvende groei. Met preventie, passende ondersteuning en bewuste keuzes wordt ondernemen weer het avontuur dat het bedoeld is te zijn: met meer balans, meer voldoening en minder persoonlijke risico’s.
Gerelateerde onderwerpen: